Menu

Święta

Wtorek, V Tydzień Wielkiego Postu
Rok B, II
Uroczystość św. Józefa, Oblubieńca Najśw. Maryi Panny

Wyszukiwanie

Polecamy strony

Licznik

Liczba wyświetleń strony:
10672

Statystyki

     Historia wsi Pieszkowo sięga wielu wieków. W 1336 r. za wyróżnienie się w wielu walkach ówczesne władze miasta Lidzbark przydzieliły jednemu starszemu wiekiem (imieniem Peters) duże połacie leśne na północ od tego miasta, aby je zagospodarował i miał na własność. Przywilej lokacyjny wystawiono 25 kwietnia 1336 r. przez komtura bałgijskiego Henryka Muro. Zasłużony wojak, którego pochodzenie nie jest znane , po otrzymaniu aktu prawnego przystąpił do pracy. Z pomocą przydzielonych mu niewolników wybudował osadę prawdopodobnie w miejscu obecnego cmentarza na najwyższym punkcie. Od wymienionego Petersa nowopowstała osada nazwana została Petershagen. Ze względu na to , że przez Petershagen prowadziła ważna trasa handlowa i wojskowa (wykładana drewnem) z Lidzbarka do Królewca i innych starych miast i osiedli losy tej miejscowości były ściśle związane z losami sąsiednich miast. W czasie pokoju osada rozbudowywała się w kierunku północnym i miała duże znaczenie gospodarcze. W czasie wojen i przemarszów różnych wojsk stawała się łupem, a niejednokrotnie była palona.  Całkowicie zniszczona w czasie wojny z Polską w 1414 r. Zniszczenia kościoła obliczono na kwotę 800 Marek a całej miejscowości na 3000 Marek. Po ukryciu się w lasach ludność wracała ,aby od nowa odbudowywać domy. Powodem dużej żywotności tej osady była niewątpliwie ważna trasa i dobra łączność z najstarszymi miejscowościami jak Landsberg (obecnie Górowo Iławeckie),Woryny, które  powstały wcześniej niż Landsberg na podobnych prawach jak Petershagen. Dużymi przeszkodami dla osady były granice ustanawiane przez różne zabory związane z historią Prus Wschodnich a później Warmii i Mazur. Przebiegały albo przez sam Petershagen albo pobliskie okolice.

     Ludność miejscowego pochodzenia opowiadała przedziwne legendy o tej miejscowości i twierdziła, że ziemia kryje tu bogate źródła historii w postaci zniwelowanych już cmentarzy. Twierdziła także, że w tych okolicach są szczątki najpóźniej zniszczonego grodu dawnych Prusów ze świątynią "Perkunasa", gdzie podobnie jak w pogańskiej Litwie Birute i Wajdelute podsycały wiecznie palące się święte ognie i dokarmiały święte węże. Obecnie, bardzo oderwane od siebie obserwacje, wykazują wiele śladów dawnych dróg jak np. w lesie z Pieszkowa do Zielenicy oraz osady również w lesie między Pudlikajmami i Janikowem.

     Wiele sąsiednich wsi zachowało swe pierwotne nazwy pruskie zbliżone do litewskich tak jak np. Pudlikajmy, Toplikajmy. Jeszcze przed pierwszą wojną światową mieszkańcy tej wsi w miejscu, gdzie prawdopodobnie został zabity ostatni potomek Petersa, wystawili naprzeciw obecnej szkoły pomnik upamiętniający datę założenia wsi.

 

     W roku 1437 było z 57,5 gospodarstw (haufen), tylko 3 były niezasiedlone. Były już w tym czasie dwie knajpy, a każda płaciła po dwie marki czynszu (podatku) na rok. Z 12,5 brakujących gospodarstw było 7 gminnych i 5,5 kościelnych.

     W wojnie z 1454 - 1466 lat, wioska napewno też ucierpiała, ale nie ma dokładnych informacji. Rok po wojnie w 1467r. spadło na wioskę nowe nieszczęście. Dla pobiorcy podatków Heimicha Grissela nakazano zebrać podatki w wysokości 273 węgierskich guldenów. Wioska była najpierw wolna od podatków, tylko gospodarstwa odprowadzały daninę, z tego powodu powstały długi i wioska przeszła na własność zakonu. Stała się własnością szlachecką i zmieniała właścicieli. Kościół został prawdo podobnie w kolejnej wojnie z 1519 do 1525r. zniszczony, ale do 1593r. był znowu odbudwany. Anselm von Tettau z Siesland (Piaseczno) odnawiał przez cały rok kościół i w zamian za to został jego patronem. W roku 1612 rodzina von Tettau kupiła też wioskę Pieszkowo od nieznajomego poprzedniego właściciela. W tym czasie w wiosce było dwóch burmistrzów, którzy dzielili się urzędem i siedmioma gospodarstwami. Karczmarz posiadał połowę gospodarstwa. Właściciele Piaseczna i Pieszkowa zmieniali się dosyć często. W roku 1764 była jeszcze mowa o rodzinie von Tettau. W roku 1785 wioska była w rękach panny von Hallen w Piasecznie, która była też patronką kościoła. W 1820 roku wioska miała 194 mieszkańców i 25 ognisk. Właścicielem był Major von Bequignole w Piasecznie.

 

     W roku 1826 Pieszkowo i Piaseczno zostało rozdzielone. Pieszkowo miało wtedy 5 samodzielnych gospodarstw rolnych z 274 morgami i 22 załączonych gospodarstw z 2154 morgami. Ci ostatni musieli rocznie płacić 287 talarów. 2 korce i 4 mendle owsa, 11,5 gęsi, 69 kurczaków, 690 jajek i 11,5 snopka pokosu kaszy. Przy podziale wsi 522 rolników nie zostało uznanych za samodzielnych i ich pola - 595 morgów - zostały włączone do Piaseczna. Reszta - 17 - zatrzymało 1553 morgów jako własność. Jako odszkodowanie dla Piaseczna musieli rocznie odprowadzać 137 korców żyta i 137 korców owsa. Dla okręgowej kasy płacili rocznie 63 talary, 4 srebrne grosze, 2 pfeningi podatku gruntowego. W wiosce było 260,5 morga księdza, 18 morgów szkolnych, 3 morgi kościelnych, 2 morgi niezależnych właścicieli. W 1831 roku Pieszkowo miało 4352 morgów włącznie z osadą przy Piasecznie, które miało 1673 morgów z tego 1316 zajmowały lasy. Ta osada (Vorwerk), powstała z włączonych gospodarstw i lasu, otrzymała dnia 3.6.1835r. nazwę "Elisenhof" - Lisiak. W Pieszkowie nadal był kościół, szkoła, 22 gospodarstwa rolne, 8 niezależnych, 10 rzemieśliników i 24 parobków, w sumie 349 mieszkańców. W 1846 roku Pieszkowo miało 40 budynków mieszkalnych i 410 mieszkańców. Gospodarstwo Lisiak miało 3 budynki mieszkalne i 15 mieszkańców. W 1885 roku Pieszkowo miało 520 ha, 54 budynki mieszkalne, 87 gospodarstw domowych i 406 mieszkańców. 10 lat później (w 1895 roku) wioska miała, wraz z osadą 535,4 ha, kościół, szkołę, 52 budynki mieszkalne, 89 gospodarstw domowych, 436 mieszkańców, z tego 23 katolików.   

     Podczas I wojny światowej, dokładnie koniec sierpnia 1914, przeszły wojska rosyjskie przez wieś. Nie zrobiły większych szkód.

30 września 1928 roku połączona została gmina Pieszkowo z dzielnicą Trojaczek. Należało do niej 785 ha, było 65 budynków mieszkalnych, 117rodzin

i 444 mieszkańców z tego 24 katolików. Dzielnica Trojaczek miała 136 ha. Roczny podatek w wysokości 7,76 RM (Reichsmark) od hektara wskazywałby na lekką do średniej ziemi. W 1930 r. zarządcą gminy był rolnik August. Kościół i urzędnicy stanu cywilnego były we wsi, sąd powiatowy był w Górowie (Landsberg), a urząd powiatowy był w Nerwikach (Nerfken). Szkoła w wiosce znajdowała się już od 1735 roku. W 1930 roku dobudowano nowoczesną część. Jako ostatni nauczyciele są znani: organista Wittke i Klaus Wittke (syn), Heinz Kostka, Papke.

     Kościół został zbudowany za czasów zakonnych w 1593r. i był dobrze wyposażony. Około 1897r. otrzymał nową wieżę, którą podarował (zapłacił) właściciel Nerwik- Carl von Hayden. Ostatnimi księżami byli: Greorg Maxs Henkys 1893-1900, Karl Max Uckermark 1900-1910, Bruno Wiebe 1911-1915, Walter Struzim 1915-1924, Otto Urbhat 1924-1933, Ernst Seidler 1934-1945.

     W księgach z 1932r. są wyliczeni następujący więksi gospodarze: Albert Bangel   35 ha, Friedrich Bortz  39ha, Albert Dorsch 25ha, August G. 29ha, August Klein  30ha, Ernst Kroll  45ha, August R. 42ha, Friedrich Tobias 26h, Kart Zimermann 28ha.

     Pieszkowo było dużą, czystą wsią ze szkołą, pocztą, policją (żandarmerią) i 2 restauracjami z salami balowymi.  Leżało idealnie przy ulicy 134 około 8 km od Górowa (Landsberg) i 10 km od Lidzbarka (Heilsberg). Dworzec kolejowy w Salwarschienen (Kanie Ił.) na trasie Kónigsberg- Górowo- Lidzbark- Rothfliess(Czerwonka) był tylko oddalony o 3 km. W kwietniu 1936 r.  wieś obchodziła swoje 600 urodziny. Z tego tytułu został przy szkole położony kamień pamiątkowy z datą założenia wsi 25.04.1336r. Gmina w 1933 roku miała 424 mieszkańców, a w 1939- 423 mieszkańców. Ostatnie dane z roku 1945, są następujące:

Armdt, Julius                    0,16 ha            

Kroll, Herbert                   45,75 ha

Badke, Minna                   4,00 ha            

Kroll, Hugo                       0,15 ha

Bangel, Albert                 34,79 ha            

Lange, Paul                      0,15 ha

Bludau, Minna                  1,71 ha          

Müller, Otto                    12,50 ha

Böhnke, Otto                   0,10 ha           

Neumann, Bernhard          0,50 ha

Böhnke, Emilie                 0,75 ha            

Passarge                         0,75 ha

Bogdahn, Ernst                5,00 ha         

Peise, Fritz                      0,25 ha

Bokühn, Gustav               30,00 ha           

Pilger, Gustav                 11,50 ha

Bortz, Adolf                    37,61 ha              

Pilger, Hermann              17,00 ha

Bortz, Paul I                   16,50 ha       

Rautenberg, Albert          11,25 ha

Bortz, Paul II                    0,10 ha       

Rautenberg, August         41,00 ha

Damerau, August            17,50 ha            

Reimann, Albert                0,14 ha

Daudert, August                8,25 ha            

Reimann, August              2,50 ha

Dorsch, Elise                  18,77 ha             

Reimann, Gustav             10,84 ha

Flucht, Arthur                  19,00 ha           

Reinke, Gustav                  4,00 ha

Gegner, Ernst                    0,25 ha          

Reinke, Martha                  8,50 ha

Gegner, Gustav                 5,15 ha         

Reske, Josef                     4,96 ha

Gehrmann, Erich               5,00 ha          

Rogall, Hugo                     8,75 ha

Gland, Elise                      0,10 ha             

Scheffler, Rudolf              22,50 ha

Gnoss, Hartmut               30,00 ha    

Schibilla (Sägewerk)          0,25 ha

Hödtke, August                 0,20 ha          

Schiborr, Ernst                  5,25 ha

Kern, Auguste                   2,50 ha            

Schmadtke, Auguste         2,50 ha

Kirstein, Gertrud                0,70 ha            

Schmidt, Erich                 10,50 ha

Klein, Walter (Gasth.)       13,75 ha   

Schwartz, Berta                 5,00 ha

Krause, Elise (Post)           0,15 ha              

Stamm, Charlotte               0,10 ha

Steinau (Gasthaus)            5.00 ha

Stobbe, Gustav                  0,10 ha

Stoll, Josef                        4,50 ha

Stuhimacher, Gustav          0,10 ha

Tobies, Friedrich               25,00 ha

Tobies, Hermann                8,75 ha

Wolter, Hermann              20,50 ha

Wolter, Rob (Förster)          0,01 ha

Zarniko, August                 0,15 ha

Zilian, Karl                       10,50 ha

Zimmermann, Albert          0,15 ha

Zimmermann, Erich          22,50 ha

Gemeindehaus                  0,05 ha

Gendarmerie- Posten         0,10 ha

Friedhof                            1,00 ha

Kirche/Kirchenland          88,00 ha

Schule/Schulland              2,00 ha

 

 

 

     Do zabytków  obecnego Pieszkowa należy niewątpliwie kościół. Pierwsza kaplica drewniana była wybudowana prawdopodobnie w około roku 1370. Po kilkudziesięciu latach została spalona przez przechodzące wojska. Pod koniec 1590 r. została zbudowana kaplica murowana (z kamieni i wielkich cegieł). Nie było wieży ani przybudówek. W XVIII w. została dobudowana drewniana wieża. 

     Pozostałe budynki, a szczególnie dawna karczma (później GS) i druga karczma (później Gromadzka Rada) są również starymi budynkami, obecnie mało przypominającymi swoje dawne wyglądy.

     Wieś Petershagen w roku 1939 zamieszkiwało około 800 osób wliczając kolonie. Były dwie stacje benzynowe (przy budynku GRN  dla aut i przy obecnym Ośrodku Zdrowia dla maszyn rolniczych). Była piekarnia i młyn,k tóre zostały spalone w czasie ostatniej wojny i znajdowały się między obecnym Ośrodkiem Zdrowia i leśniczówką. Była gmina w osobie wójta i doręczyciela. Szkoła znajdowała się w starym budynku drewnianym, a póżniej w budynku kościelnym obok kościoła (koło obecnej plebanii). Dopiero w 1941 r. zakończono budowę obecnej szkoły. Do nowowybudowanej szkoły uczęszczało ponad stu uczniów. Dzieci z Janikowa  (Hanshagen) miały szkołę w swojej miejscowości. Na zewnątrz szkoły, na obecnym boisku szkolnym, był ogród kwiatowo-warzywny, który zniszczono w czasie wojny. W czasie II wojny światowej w pobliżu Pieszkowa koło Zielenicy (dawniej Grünwald) zginęło ok. 20 tys żołnierzy. Spoczywali w zbiorowym cmentarzu, a w 1953 r. ekshumowano zwłoki na cmentarz w Elblągu. Rok 1947 był rokiem największej pracy organizacyjnej, osiedleńczej i przesiedleńczej. Przesiedlono wiele niemieckich rodzin za Odrę. Zostali nieliczni czujący się Mazurami. Tego roku masowo napływała ludność z Wileńszczyzny i Bieszczad. Wieś Petershagen była w czasie wojny bardzo zniszczona. Z nadejściem władz polskich Petershagen nazwano Piotrowice Warmińskie .Pieszkowem nazwano je dopiero w 1950 r.

Gmina Pieszkowo z dzielnicą "Trojaczek"

 

Wieś kościelna Pieszkowo:

25.04.1336r. - data założenia wsi Pieszkowo. W tym dniu zarządca miasta Bałga (Rosja, powiat Bagrationowsk) - Hienrich von Mauer (Muro) nadał dzierżawcy Alart (nazywanym Buchhorn) urząd burmistrza w wiosce Petershagen liczącej 70 gospodarstw. Z tego było 7 prywatnych. Haufe - gospodarstwo liczące ok. 16,5 ha. Był to ziemia orna i łąki przydzielone (od 9 do 18 stulecia) na rodzinę. Ta musiała się z tego sama wyżywić i od tej ziemi były pobierane opłaty (podatki). Akta zawierały te same dane, które były już rok wcześniej wystawione dla wsi Wojciechy (Albrechtsdorf), tylko brakowało dokładnego podziału. Ta wieś powstała na terenie lasówi, była wolna 17 lat od podatków. Czy zasiedleńcy pochodzili z Dolnej Saksoni, ewentualnie z Petersagen, koło Minden nie jest udowodnione.

Trojaczek

 

     Posiadłość Trojaczek była założona przez Zakon Niemiecki około 1350 roku. Obok niemieckich gospodarzy było też wtedy dużo niemieckich posiadłości, które były wolne od podatków. Ta nieznana najpierw posiadłość- miała wiele różnych nazw- była w dzielnicy Worinen (Woryny) pod zarządem miasta Bałga.

W 1468 r. przekazał Heinrich Reuss von Planen 7 gospodarstw " w polu Broni''  nazywanym Tidckehaffen dla Stephana Beyera. Nazwa posiadłości pochodzi prawdopodobnie od poprzedniego właściciela, który nazywał się Tidcke lub Tiedcke. Niedługo potem został przekazany dla Hansa Leubela, którego dzieci już w 1493 roku za Bornchnen zamieniły wtedy z Tidchehoffen  powstał Dittchenhofen, który od roku nazywany był jako "Gutlein Dittchenhofen". Wtedy Graf Georg Friedrich wynajął dla Hansa Schirmmachera wzamian za służby konne lub jeżdzieckie. Dittchenhofen pozostał małą posiadłością i nie został wciągnięty przez inne większe posiadłości. W 1785 r. był małą posesją z 2 ogniskami w parafii Pieszkowo. W 1820 r. były 2 ogniska i 32 mieszkańców. W 1831r nazywany był Dittchenhofen przy Salwarschienen (Kanie) z 476 morgami, 3 parobkami i 37 mieszkańcami. Zostało sprzedane w 1804r. za 8050 talarów. W 1846r. miała ta posiadłość 3 budynki mieszkalne i 37 mieszkańców, a w 1871r. były już 3 budynki mieszkalne, 9 gospodarstw domowych i 50 mieszkańców z tego 9 katolików. W 1859r. właścicielką była pani Anhuth (wdowa). Póżniej jest mowa o Trojaczku. W 1879r. na wtedy 137,60 ha i należy do Józefa Ruhnau, gminny budowniczy z Pr. Eylau. Zarządcą jest GroB. Należą do nich 85,60 ha pól ornych, 24,60 ha łąk, 7 ha pastwisk, 17,70 ha lasów, 1 ha wód, a reszta to podwórko i drogi. Podatek wynosił 1225 marek. Ruhnau krzyżował holenderskie bydło z bydłem oldenbuskim, posiadał mleczarnie i trzymał 250 sztuk owiec. W 1885 i 1895 latach ta posiadłość miała 141 ha, 3 budynki mieszkalne, 7 gospodarstw domowych i 49 mieszkańców. W 1907r. właścicielem był syn Erich Ruhnau. Posiadłość miała wtedy 139,5 ha i oprócz krzyżowaniem bydła zajmował się też tuczeniem i sprzedażą. Trojaczek został sprzedany dla Johanna Rosli w 1913 roku. Utrzymywał na 136 ha 16 koni, 64 sztuki bydła, a w tym 32 krowy, 22 owce i 22 świnie. Po I wojnie światowej Fritz Hempel kupił posiadłość, która już 1920 roku należała do niego. W 1928 roku połączono tą posiadłość ze wsią Pieszkowo, od której była tylko o 2 km oddalona. Podlegała też do kościoła, urzedu cywilnego i szkoły tej wsi. Sąd powiatowy był w Górowie , urzad w Nerwikach. W 1932 roku należała do HEMPLA 136 ha ziemi, z tego 80 ha pól, 43 ha łąk i pastwisk, 12 ha lasów i 1 ha wód. Posiadał 26 koni, 70 bydła (z tego 24 krowy) i 30 świń. Fritz Hempel był właścicielem do 1945 roku. Od 2.2.1945 r. Trojaczek był zajęty przez Rosję, a od lata 1945 był własnością Polski i został wtedy nazwany Trojaczkiem.

 

Szczególne podziękowanie składam rodzinie Westerkowsky za nadesłane materiały z historią naszych miejsowości

Inne ujęcia prezbiterium

Menu dodatkowe

  • ółążść‡

Dzisiaj jest

wtorek,
19 marca 2024

(79. dzień roku)

Pogoda

Zegar

Sonda

Jak często modlisz się do Ducha Świętego?

Bardzo często

Często

Czasami

Rzadko

Bardzo rzadko


Blok reklamowy

Dźwięk

Brak pliku dźwiękowego